«Η Πόλις Εάλω»: Σαν σήμερα η άλωση της Κωνσταντινούπολης

2024-05-29

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους μέσα από τα μάτια ενός αυτόπτη μάρτυρα.

Σαν σήμερα πριν από 571 χρόνια, οι δυνάμεις του Οθωμανού σουλτάνου Μωάμεθ Β' κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά από 50 ημέρες πολιορκίας. 

«Η Πόλις Εάλω» βγαίνει από τα χείλη των Ελλήνων, σηματοδοτώντας το τέλος μίας περιόδου που σημάδεψε τον ελληνικό πολιτισμό και την Ορθοδοξία.

Ο Γεώργιος Φραντζής Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 30 Αυγούστου του 1401. Ο πατέρας του, ήταν στην υπηρεσία των Παλιαολόγων κι έτσι βρέθηκε από μικρός μέσα στην παράδοση του Ιερού Παλατιού. Καταγόταν από αριστοκρατική ελληνική οικογένεια της Λήμνου και σε νεαρή ηλικία φαίνεται ότι έχασε τους γονείς του από επιδημία πανώλης το 1416 μ.Χ. ή κατά άλλους το 1417 μ.Χ., οπότε την επιμέλεια του ανέλαβε η ίδια αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων, με πρωτοβουλία καθώς φαίνεται του ίδιου του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄.

 Στην Πάτρα με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο: Νεαρός συνόδευσε τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Η΄Παλαιολόγο, ως θαλαμηπόλος (πρωτοβεστιάριος), όταν αυτός επισκέφτηκε τους αδερφούς του στην Πελοπόννησο στις 26 Δεκεμβρίου του 1427. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τον δεσπότη του Μυστρά και μετέπειτα αυτοκράτορα Κων/νο Παλαιολόγο Κατά τη διάρκειά μιας εκστρατείας έσωσε τη ζωή του Κωνσταντίνου αλλά πιάστηκε ο ίδιος αιχμάλωτος [Πάτρα]. Έπειτα από 40 μέρες τον απελευθέρωσε με σημαντικά ανταλλάγματα ο Κωνσταντίνος. Ο Σφραντζής έγινε εκπρόσωπος του Δεσποτάτου στις διαπραγματεύσεις με τον σουλτάνο Μουράτ β΄. Έπειτα διοίκησε για μερικά χρόνια την Πάτρα.

Στην Άλωση: Όταν ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας το [1448], πήρε το Σφραντζή στην αυλή του στην Κωνσταντινούπολη με το υψηλό αξίωμα του Μεγάλου Λογοθέτου. Ο Κωνσταντίνος συνέχισε να τον στέλνει σε λεπτές διπλωματικές αποστολές όπως στην Ιβηρία και την Τραπεζούντα για τη σύναψη συνοικεσίου, που τελικά δεν ευοδώθηκε.

Το 1453 λίγο πριν από την Άλωση τάχθηκε να καταμετρήσει και να στρατολογήσει όλους όσοι μπορούσαν να φέρουν όπλο, διασώζοντας με ακρίβεια ότι ήταν μόλις 4.773 (έναντι περίπου 150.000-200.000 Τούρκων). Κατά τη διάρκεια της μάχης υπερασπίστηκε τα βόρεια τείχη προς τον Κεράτιο όπου και πιάστηκε αιχμάλωτος ζωντανός, έχασε τα παιδιά του κι αναγκάστηκε να υπηρετήσει το σουλτάνο ως ιπποκόμος. Την ελευθερία του όμως εξαγόρασε , όπως και της συζύγου στις αρχές του 1455. Κατέφυγαν αρχικά στο Μυστρά, έως το 1460, και τελικά στηνΚέρκυρα, όπου στις 6 Σεπτεμβρίου του 1461 εγκαταστάθηκε στο κάθισμα του Αγίου Ηλία πλησίον του άστεως. Ο ίδιος εξιστορεί στο Χρονικό πως, προκειμένου να βρίσκεται πιο κοντά στον πνευματικό και φίλο του Δωρόθεο, ηγούμενο της μονής των Αγίων Αποστόλων Ιάσονος και Σωσιπάτρου, μετοίκησαν μαζί με τη σύζυγό του Ελένη, στις 15 Μαρτίου του 1462 στο κάθισμα, όπως αναφέρει, του Αγίου Νικολάου το επωνομαζόμενον του Ταρχανιώτου που του παραχωρήθηκε. Στο κάθισμα αυτό, όπου διέμενε μετά των εμών τον Αύγουστο του 1468 μας πληροφορεί ότι «των κοσμίων μου φορεμάτων διαλυθέντων ιερά ερασοφορήσαμεν… και αντί Γεώργιος, Γρηγόριος μετωνομάσθην, αντί δε Ελένη η εμή σύνευνος Ευπραξία». Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιουλίου του 1472, την ημέρα της εορτής του Αγίου Παντελεήμονος, εξιστορεί ότι «περιέπεσα εν ασθενεία τοσαύτη, ώστε και εγεγόνειν τέλειος μοναχός του μεγάλου σχήματος μη εννοήσας το τυχόν…». Εκεί, στο κάθισμα του Αγίου Νικολάου, με την προτροπή τινών ευγενών Κερκυραίων, συνέγραψε το περίφημο Χρονικό της Αλώσεως σε δέκα βιβλία, που έφτασαν στις μέρες μας σε δυο μορφές,. Τέλος «εκεί αποθανών ετάφη» περί το 1478 ως 1480.